Autodidact

Paul Gauguin begon als amateur in zijn vrije tijd te schilderen. Zijn mentor Gustave Arosa was een groot kenner van deze kunstvorm. Later ontmoette Gauguin Parijse schilders, de impressionist Pissarro werd zijn leermeester en Van Gogh deelde zijn opvattingen over kunst. Bij de symbolisten kreeg hij een bijzondere invloed, en sommige kunstenaars beschouwden hem als een mentor.

Verdrinken in armoede

De jonge Gauguin werkte als effectenmakelaar en verdiende goed, maar geleidelijk aan nam de creativiteit al zijn gedachten in beslag. Hij verloor zijn baan en zijn vrouw verhuisde naar zijn ouders in Kopenhagen. De artiest moest een baan krijgen als vertegenwoordiger en waterdichte stoffen verkopen. Hij haatte dit leven en verdronk in armoede.

De man die de beschaving achterliet

Gauguin bracht zijn jeugd door in Peru en beschouwde beschaving als een ziekte. De gedachte Europa te verlaten gaf hem nooit rust. In 1891 slaagde hij erin zijn plan te verwezenlijken: de kunstenaar stapte op een boot, die van Marseille naar de kust van Tahiti voer. Hij verliet zijn vrouw, zijn familie, zijn vrienden en zijn vaderland zonder spijt.

De kunstenaar

Hier is een citaat uit de strip: “Kunst eist opoffering! Je moet proberen en proberen, niet bang zijn om elke keer opnieuw te beginnen. We bereiken de hemel voor een moment, en dan moeten we er weer helemaal naar toe. Maar een idee dat even verschijnt, is sterker dan al het andere”. En een ander: “Mijn ideaal ligt op het oppervlak van het doek, niet in het echte leven. Gauguin had er vertrouwen in dat hij zou slagen in de kunst, en zijn talent zal zeker worden erkend.

Woest.

Voor weinig geld kocht Gauguin een hut in een dorp in Tahiti. Van de hemel was hij slechts gescheiden door een dun bladerdak. De kunstenaar zei: “Met de buren keken we nieuwsgierig naar elkaar. Ik was de wilde hier: ik kende noch de taal, noch de gebruiken, noch hoe aan voedsel te komen”. Geleidelijk aan sloot hij vriendschap met de plaatselijke bevolking en begon zich te kleden en te eten zoals zij. Hier is nog een bekentenis: “Hier leerde ik wat lichtheid is; ik had het nog nooit eerder ervaren. Mijn geest is bevrijd van zijn oude last”.

Een verliefde man

Gauguin ontmoette Tejura tijdens een van zijn vele reizen rond het eiland. Een gendarme uit Tarawao leende hem zijn paard. De schilder besloot naar de oostkust te gaan, waar Europeanen nog nauwelijks waren geweest. Het was daar dat hij de Tehura voor het eerst zag. Gauguin dacht dat er twee zielen in haar schuilgingen: een klein meisje en haar voorouders. Hij werd verliefd op haar en schilderde haar vaak.

Reiziger

Op negentienjarige leeftijd had Gauguin de wereld rondgereisd. Daar verkende hij het eiland van binnenuit en bereikte het Tamanau Plateau om het centrum van Tahiti, de berg Aorai, te zien.

De schrijver

Als Paul Gauguin iets weg heeft van een literaire held, dan moet worden opgemerkt dat hij het zelf niet kon laten bij te dragen tot de schepping van een mythe over zichzelf. Gedurende zijn hele leven heeft Gauguin zich geopenbaard in correspondentie met zijn vrouw en vrienden: kunstenaars, dichters en critici. Afgezien van hun directe doel, stelden deze brieven Gauguin in staat zijn mening te geven over kunst en de rol van de kunstenaar daarin. Verbaasd over zijn talent voor welsprekendheid noemde Edgar Degas Gauguin “professor”. Brieven schrijven was voor de kunstenaar onder meer een manier om de evolutie van zijn artistieke praktijk vast te leggen.

De lijdende man

Gauguins jeugd in Lima was gelukkig, maar hij moest terug naar Parijs. De stad leek koud en grijs voor de jongen, andere kinderen en leraren begrepen hem niet. Zijn hele leven zocht de kunstenaar naar een plaats van vrijheid, maar hij slaagde er slechts een tijdje in die te vinden. Bij zijn tweede bezoek aan Tahiti voelde Gauguin zich uitgeput, ziek, met een uitgeputte fantasie.

Degene die de schilderkunst heeft bevrijd.

Gauguin wilde een revolutie ontketenen in de schilderkunst. Om meer ruimte te krijgen, meer vrijheid.

Hij was op zoek naar een aanwijzing, een sleutel tot de grote mythische primitieve kunst. Hij probeerde vorm te geven aan oude beelden, gebruik makend van de taal van de moderne mens. Wilde terugbrengen naar onze tijd wat we ooit verloren en misten. En hij heeft dit bereikt. Hij geloofde dat zelfs als zijn werken niet voorbestemd waren om te overleven, het niet uitmaakte: hij zal toch een spoor nalaten van de man die de schilderkunst bevrijdde.